Introductie

Literatuur in de middeleeuwen

Middeleeuwse teksten waren doorgaans op rijm en bedoeld om te worden voorgelezen. Wie zelf een exemplaar van een tekst wilde bezitten, moest die letter voor letter laten kopiëren op perkamenten bladen (gemaakt van dierenhuid). Dat maakte dat literatuur lange tijd enkel was weggelegd voor de elite. Aan het einde van de middeleeuwen zorgden gebruik van papier en de drukpers voor ongeziene nieuwe mogelijkheden.

Personen: Hadewijch, Jacob van Maerlant, graaf Floris V van Holland
Gebeurtenissen: Guldensporenslag (1302), uitvinding boekdrukkunst (ca. 1450)


Onderwerpen

Middeleeuws onderwijs
De uitvinding die Europa op z'n kop zette
Het middeleeuwse wereldbeeld
Geschiedschrijving in de middeleeuwen
Het boek der boeken
Teksten om de hele dag te kunnen bidden
Een pennenproef als begin
Zonder geloof vaart niemand wel
Dichtende vrienden in Brugge
De Ridderzaal als literair centrum
Een waarschuwing voor de zondaar
Middeleeuwse omgangsvormen
Zedenspiegels en hoofse idealen voor schoolgaande monnikjes
Ik zag nooit zo rode mond
Vroomheid aan de IJssel
Eén worden met God
Over pelgrims, ridders en kooplieden
Over keizer Karel en koning Artur
Waar de Nederlandse taal vandaan komt
Op een tafel, wagen of kerkhof
Het boek als bibliotheek
Exempelen en heiligenlevens
Van hoog tot laag

Schrijvers

Een visionaire priorin
De mysterieuze mystica
Een meesterlijk vertaler
De prins van de rederijkers
Een schrijver met naam

Teksten

Auteur onbekend, ca. 1350
Jacob van Maerlant, ca. 1260, Voorne
auteur onbekend, ca. 1300, Brabant
auteur onbekend, 1315, Brabant
auteur onbekend, ca. 1400, Brugge
auteur onbekend, 1470-1480, Brabant of Vlaanderen
auteur onbekend, ca. 1250, Vlaanderen
Diederic van Assenede, ca. 1260, Vlaanderen
Meester van Catharina van Kleef en Lieven van Lathem, ca. 1460, Utrecht?
auteur onbekend, omstreeks 1320, Holland
auteur onbekend, ca. 1250, Vlaanderen/Brabant
auteur onbekend, vóór 1291, Brabant
Auteur onbekend, ca. 1350
auteur onbekend, midden 15e eeuw, Holland
Auteur onbekend, vóór ca. 1525
Auteur onbekend, vóór ca. 1500
Jacob van Maerlant, ca. 1270, Vlaanderen
auteur onbekend, veertiende eeuw (of mogelijk eerder), uit het handschrift-Van Hulthem (in of nabij Brussel, ca. 1405)
auteur onbekend, ca. 1150, Rijnland (Duitsland)
Jean de Meung en Guillaume de Lorris, ca. 1235, Frankrijk
Auteur onbekend, ca. 1275
Penninc & Pieter Vostaert, ca. 1250
Hendrik van Veldeke, 1170-1180, Maastricht
auteur onbekend, 12e eeuw
Segher Diengotgaf, ca. 1240, Brabant
Willem (die Madocke maecte), ca. 1260
Jacob van Maerlant, 1291, Damme
Hadewijch, circa 1240, Brabant

In beeld

Leer jezelf Middelnederlands lezen
Een overzicht van gewesten
Schrijfattributen in de 11e eeuw